این مسأله در 20 تا 25 درصد خردسالان ، خصوصا کودکانی که جدیدا اتاق خواب مجزا پیدا می کنند و یا تغییرات محیطی در خانواده ( مسافرت ) و یا مراحل تکاملی فردی ( یادگیری مهارت جدید ) و یا ورود به فضایی جدید ( شروع مهد کودک ، کودکستان یا دبستان ) اتفاق می افتد. یکی از تکنیک های بسیار جدید که در چند سال اخیر مورد مطالعه و استفاده قرار گرفته و در بیش از 90 درصد موارد در کودکان 3 تا 10 ساله ( و حتی 2 ساله و یا بیش از 10 سال سن ) به خوبی جواب می دهد ، تکنیک کارت عبور شب است.
تکنیک کارت عبور شب : در این روش ابتدا با همکاری و نظر کودک کارتی به ابعاد کف دست با درج نام کودک طراحی می شود و قبل از خواب در اختیار کودک قرار داده می شود ( یا در کنار تخت گذاشته می شود ) و به کودک توضیح داده می شود که بعد از زمان خواب و شب بخیر گفتن او فقط اجازه دارد یک بار از این کارت استفاده کند و برای مدت کوتاهی برای نوشیدن آب ، رفتن به دستشویی و یا در آغوش گرفتن مادر ( و یا پدر ) از اتاق خود خارج شود. اگر بیش از یک بار این عمل تکرار شود ، مادر یا پدر بایستی بدون هیچ صحبت و نگاهی ( حتی چشم در چشم ) کودک را به اتاق خود هدایت کند و به رختخواب برود. برخی از کودکان ممکن است در روزهای اول چند بار این عمل را تکرار کنند ولی اگر پدر و مادر وظیفه خود را به درستی انجام دهند ( بدون صحبت و ارتباط ) تقریبا تمامی کودکان ظرف 2 هفته برنامه خواب منظمی پیدا خواهند کرد.
اما در مورد گریه و زاری بایستی به کودک تذکر داد که این عمل او باعث آزار سایر اعضا خانواده خواهد شد و در صورت تداوم درب اتاق او بسته خواهد شد و در مرحله بعدی ، برخی از امتیازات از او گرفته خواهد شد. ( نظیر محروم شدن از برخی از اسباب بازی ها یا برنامه تلویزیونی مورد علاقه اش برای روز بعد ) اگر کودک اعلام کرد که خوابش نمی آید ، می توان به او گفت که بدون ایجاد سرو صدا می تواند در اتاق خود بازی کند و یا کتاب قصه خود را نگاه کند ولی حق بیرون رفتن از اتاق خود را ندارد. نبایستی اجازه داد تا کودک با گریه کردن به خواسته اش برسد. اگر پس از 5 تا 10 دقیقه همچنان به گریه خود ادامه دهد ، می توان به او سر زد و متذکر شد که اگر گریه او متوقف شود درب اتاقش باز گذاشته می شود. معمولا در نوبت دوم یا سوم کودک گریه را متوقف کرده و یا حتی به خواب رفته است. نکته مهم در این رابطه مصمم بودن پدر یا مادر و عدم برقراری ارتباط طولانی با کودک است. ( فقط در حد هشدار دادن در مورد نتایج و عواقب رفتار خود )
بیدار شدن از خواب و گریه شبانه و خروج از اتاق
این مساله نیز معمولا ریشه در همان مسائل ذکر شده در مورد مخالفت در به خواب رفتن دارد ولی بایستی به فکر عمل دیگری همچون کابوس شبانه و دیدن خواب های ترسناک ، ترس و نهایتا بیماری نیز بود. در این حالت بایستی جهت اطمینان از عدم وجود مسئله جدی به کودک سر زد و او را چک کرد. اگر مسأله خاصی وجود نداشت بایستی با محبت و مهربانی او را به اتاق و رختخوابش باز گرداند و تشویق به خوابیدن نمود و اتاق را ترک کرد.
توجه : اگر کودک در طول روز فعالیت فیزیکی جدی داشته باشد و بیماری خاصی نداشته باشد و وقایع و تجربیات منفی در طول روز نداشته باشد ، معمولا مشکل بی خوابی نخواهد داشت و با حمایت شما به خوبی مجددا به خواب خواهد رفت.
کودکان صبح سحری
برخی از کودکان خروس خوان از خواب بیدار می شوند و دیگر نمی توانند به خواب بروند. این مسأله معمولا به دلیل تغییر ساعت بیولوژیک شبانه روزی کودک بوده و معمولا با تمهیدات زیر برطرف می شود :
کابوس و خواب های ترسناک
همچنان که ذکر شد خردسالان قدرت خیال پردازی عجیب و غریبی دارند و غالبا مرزی بین واقعیت و خیال برای آنها وجود ندارد ، لذا این فکر خصوصا ( در تاریکی و یا موقع خواب ) که هیولا یا موجود غیر عادی در زیر تخت یا داخل کمد مخفی شده است موضوع نسبتا شایعی است که البته بسیاری از آنها الگو گرفته از کودکان دیگر ( و گاهی بزرگسالان ) و یا فیلم ها هستند. هر گاه کودک در بی خوابی های ترسناک بیدار شده و فریاد و گریه زاری کرد بایستی به ترتیب زیر عمل کرد :
منبع : کتاب پرورش ، تربیت و مراقبت از کودکان در 2 تا 5 سالگی و نوجوانان ، انتشارات ما و شما
پزشک سایت
درباره این سایت